KEMİK ERİMESİ VE KALSİYUM

OSTEOPOROZ VE KALSİYUM İLAÇLARI

Kalsiyum (Ca) kemik sağlığı için çok önemlidir ancak vücutta bunun dışında önemli görevleri de vardır. Kalsiyum kan pıhtılaşması, sinir iletimi, kas kasılması, hücre içi iletim, kalp atımı gibi konularda fonksiyon görür. İskelet sisteminde kemik yapımı ve yıkımı sürekli devam eden aktif olaylardır. Kemik sert, cansız ve hiçbir değişikliğe uğramayan bir doku değildir. Eğer yiyecek ve içeceklerle yeterli miktarda kalsiyum alınmazsa gerekli kalsiyum kemiklerden alınır ve bu nedenle kemik yıkımı artar, kemik erimesi meydana gelir.  Kalsiyum sadece kemik erimesi başladıktan sonra alınması gereken bir mineral değildir, çocukluktan başlayarak hayatın her döneminde kalsiyum alımının yeterli olması sağlıklı kemikler meydana getirecektir ve ileride kemik erimesi oluşması riskini azaltacaktır.

Vücuttaki bütün kalsiyumun %99'u kemiklerde ve dişlerde bulunur, kalan %1'lik kısım hücre içinde ve hücreler arası sıvıda bulunur. Bu nedenle kemikler vücutta kalsiyum deposu görevi de görür ve besinlerle yeterince kalsiyum alınamaması gibi hallerde kalsiyum kemiklerden alınabilir.

Kemik erimesi için kalsiyum ilacı kullanımı:
Menopozda ve 50 yaşın üzerindeki bütün kadınlarda elemental kalsiyum ihtiyacı günde 1200 - 1500 mg (miligram) kadardır, bu besinlerle veya ilaçlarla alınması gereken toplam miktardır. Bu ihtiyacı bazı kadınlar tamamen besinlerle alabilirler ancak besinlerle yeterince alınamadığında kalan kısım kasiyum ilaçları ile tamamlanmalıdır. Aşağıdaki listede bazı besinlerde ne kadar kalsiyum bulunduğu belirtilmiştir. Kalsiyum ilaçları kabızlık, şişkinlik gibi yan etkilere neden olabilir. Aşırı kalsiyum alımı (günde 2000 mg'dan fazla) idrarla fazla kalsiyum atılımı neticesinde böbrek taşlarına neden olabilir, böbrek taşı olanlarda dikkatli kullanılmalıdır. Sadece kalsiyum içeren ilaçlar olduğu gibi kalsiyum ve D vitaminini birlikte içeren ilaçlar da mevcuttur. Kalsiyum alımı bir seferde 500 mg'dan fazla olmamalıdır, gün içerisinde daha az parçalar halinde alınmalıdır çünkü 500 mg'ın üzerindeki miktarlar bir seferde barsaklardan emilememektedir.

Bazı besinlerdeki kalsiyum miktarı:
Süt, yoğurt, peynir kalsiyumdan en zengin besinlerdir. Pekmez, susam, fındık, fıstık, badem, ceviz, kuru kayısı, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, yumurta ve kurutulmuş meyveler, portakal, mandalina, limon bol miktarda kalsiyum içerir.
Aşağıda bazı yiyecek ve içeceklerdeki yaklaşık kalsiyum miktarı verilmiştir:
- 100 ml süt: 125 mg kalsiyum içerir
- 1 su bardağı inek sütü: 250 mg kalsiyum içerir
- 1 su bardağı yoğurt: 250 mg
- 1 dilim (30 gram) beyaz peynir ortalama 100 mg (peynirin çeşidine göre değişir)
- 1 avuç fındık veya badem : 50 mg
- 1 avuç kuru üzüm: 30 mg
- 1 portakal: 90 mg

Kalsiyumun emilimini ve atılımını etkileyen faktörler:
- Alüminyum ve çinko içeren ilaçlar kalsiyum emilimini azaltabilir.
- D vitamini eksikliğinde barsaklardan kalsiyum emilimi azalır.
- Liften zengin besinlerin aşırı alınması
- Aşırı protein tüketimi: Proteinler vücutta enerji için parçalandıklarında sülfat açığa çıkar. Fazla miktarda sülfat idrarla kalsiyum atılımını arttırır.
- Fazla miktarda sodyum (tuz) tüketimi idrarla atılan kalsiyum miktarını arttırır.
- Besin emilimini bozan sindirim sistemi hastalıkları
- Yaşlılarda barsaklardan kalsiyum emilimi azalır.
- Fazla miktarda kafein tüketimi (kahve, çay) idrarla ve dışkı ile atılan kalsiyum miktarını arttırır.
- Egzersiz ve spor barsaklardan kalsiyum emilmesini arttırır.
- C vitamini, E vitamini, K vitamini ve magnezyumdan zengin besinlerle birlikte alındığında kalsiyum emilimi artar.

Kalsiyum ilaçlarında bulunan kalsiyum formları:
Kalsiyum ilaçlarında bulunan kalsiyum (Ca) kalsiyum karbonat, kalsiyum sitrat, kalsiyum laktat, kalsiyum glukonat gibi formlarda bulunabilir. En çok tercih edilen kalsiyum karbonat ve kalsiyum sitrat içeren ilaçlardır. 1250 miligram kalsiyum karbonat içeren bir ilaç tabletinde 500 miligram elemental kalsiyum bulunur yani %40 oranında kalsiyum bulunur. Bu oran diğer formlar için değişiklik gösterir. Yukarıda önerilen günlük 1200 miligram kalsiyum ile belirtilen besinlerle ve ilaçlarla alınan toplam "elemental" kalsiyum miktarıdır.