Tüm gebeliklerin yaklaşık %1-2 kadarını oluşturan ikiz gebelikler son on yirmi yılda artmıştır. İkiz gebeliklerdeki artmanın başlıca nedeni tüp bebek uygulamaları ve diğer infertilite (kısırlık) tedavilerindeki artıştır. Son yıllarda tüm ikiz gebeliklerin yaklaşık dörtte biri kendiliğinden (spontan) meydna gelmektedir, yarısı tüp bebek uygulamalarına bağlı, diğer kalan dörtte biri de aşılama, ovulasyon indüksiyonu gibi tedavilere bağlı oluşmaktadır.
İkiz gebeliklerde normal doğum veya sezeryan seçeneğini etkileyen faktörler:
- En önemli faktörlerden birisi bebeklerin duruş (situs) şekilleridir. İkiz bebekler doğum kanalına sırayla girerler, önde giren bebeğin kanala baş (verteks) ile girmesi normal doğum şansını arttırır. Her iki bebeğin de baş önde (aşağıda) pozisyonda olması en tercih edilen durumdur normal doğum için. Öndeki bebeğin makat ile kanala girmesi (halk arasında ters durması) durumunda normal doğum imkansız değildir ancak tercih edilmez, çoğunlukla sezaryen tercih edilir.
Bazen mndeki ilk bebek normal doğmasına rağmen ikinci bebeğin doğumu mümkün olmayabilir ve ikinci bebek için sezaryen ameliyatı uygulanır.
- Doğumun başladığı anda gebeliği kaç haftalık olduğu
- Bebeklerin tahmini kilosu: Çok düşük doğum ağırlıklı ikiz bebekler için (VLBW, 1500 gram altı) bazı araştırmacılar sezaryen doğum önerir ancak kesin fikir birliği halen yoktur.
- Bebeklerde gelişme geriliği veya ikiz gebeliklerde görülen diğer komplikasyonlar olması
- Annede hipertansiyon, diyabet diğer sistemik hastalıklar olması
- Amniyon suyu gelmesi (PPROM)
- Oligohidramnios, polihidramnios
1980'li yıllarda dünyada ve Türkiye'de ikiz gebeliklerin çoğu yaklaşık %70'i normal doğumla doğurtulurken günümüzde tekiz gebeliklerde olduğu gibi ikizlerde de sezaryen oranı çok artmıştır. Günümüzde ülkelere ve hastanelere göre değişmekle beraber ikiz bebeklerin yaklaşık %70-80'i sezaryen ile dünyaya gelmektedir. Hatta bazı hastanelerde ikiz bebeklerin neredeyse tamamına rutin sezaryen uygulanmaktadır. Bu artışın çeşitli nedenleri vardır, örneğin günümüzde eskiye oranla ikiz bebeklerin çoğunun tüp bebek uygulaması ile elde edilmesi ve bunlarda da sezaryenin ön planda tutulması gibi...
İkiz gebeliklerin yaklaşık %40'ında her iki bebek de verteks pozisyonundadır yani her iki bebek de baş önde olacak şekilde doğum kanalına yönelmişlerdir, normal doğumun en başarılı olduğu grup bunlardır. İkiz gebelikkerin %40 kadarında birinci bebek başla gelmesine rağmen ikinci bebek makat veya transvers (halk arasında ters) pozisyondadır; bu grupta normal doğum veya sezaryen kararı alınabilmektedir. Kalan %20'lik oranda ise her iki bebek de baş önde olmayacak şekilde durmaktadır, bunlarda hemen hemen herzaman sezaryen tercih edilir.
İkiz bebeklerde doğum ne zaman gerçekleşir?
Normal bir tekiz gebeliğin süresi 40 haftadır ve çoğunlukla 38-40 hafta civarında doğumlar gerçekleşmektedir ancak ikiz gebeliklerde doğumlar daha erken haftalarda gerçekleşir. İki gebeliklerin yaklaşık yüzde yetmişi 35-38 gebelik haftaları arasında doğar.
İkiz bebekler şu haftada doğurtulmalıdır diye henüz çok net bir bilimsel görüş birliği olmasa da genel olarak gebelikte bir problem yoksa 37-38 haftalarda doğurtulması bebek sağlığı açısından ideal kabul edilir. Bazı kaynaklar monokoryonik (tek ortak plasenta olan) bebeklerin bir hafta daha erken doğurtulmasını önerir.