UTERİN İNVERSİYON

Uterin inversiyon (ters dönme) uterus fundusunun kısmen veya tamamen endometrial kaviteye doğru çökmesi ve daha ileri seviyede iç-dış dönmesi neticesinde dışarıya çıkmasıdır. Doğumdan sonra meydana gelen uterus iversiyonu acilen tanınmalı ve tedavi edilmelidir, aksi halde anne ölümlerine kadar gidebilen kanama ve şok 
tablosuna neden olabilir.

Uterin inversiyon başlıca ikiye ayrılabilir:
- Puerperal uterin inversiyon: Sezaryen veya normal doğum sırasında meydana gelir.
- Non-puerperal uterin inversiyon: Gebelik olmadan myom, polip gibi diğer nedenlere bağlı meydana gelen inversiyondur.
Uterin inversiyonların yaklaşık yüzde 95'i puerperal, yüzde 5'i non-puerperal şekilde gerçekleşir (kaynak).

NON-PUERPERAL (JİNEKOLOJİK) UTERİN İNVERSİYON:
Genellikle fundusta bulunan myom ve polip, sarkom benzeri patolojilere bağlı gelişir. Fundustaki kitlenin ağırlık etkisiyle fundusu vajinaya doğru çekmesi ve tamamen inverte olarak vulvaya kadar prolapsusuna sebep olması ile sonuçlanır. En sık olarak fundal submukozal myomlara bağlı gelişir (kaynak); bunun dışında polipler ve maligniteler de inversiyona neden olabilir. İnversiyonun gelişim mekanizmasında uterus içerisindeki tümöral kitlenin uterus duvarını bası etkisi ile inceltmesi ve servikal dilatasyona neden olması da rol oynar.

PUERPERAL (OBSTETRİK) UTERİN İNVERSİYON:
Doğumdan sonra meydana gelen uterus inversiyonudur. Sıklığı konusunda yaklaşık bir kaç bin doğumda bir gibi değişik bildirimler vardır. Doğumdan sonraki ilk 24 saat içerisinde meydana gelirse akut, 24 saat-1 ay arasında meydana gelirse subakut, 1 aydan sonra meydana gelirse kronik uterin inversiyon diye adlandırılır. Büyük kısmı ilk 24 saat içerisinde gerçekleşmektedir. Doğum sırasında meydana gelen inversiyona umblikal kordun aşırı çekilmesi ve fundusa aşırı baskı yapılması (Credé manevrası) sebep olabilir (özellikle plasenta fundus yereleşimli ise ve atoni varsa). Genellikle normal doğumda meydana gelmekle beraber sezaryen sırasında da inversiyon meydana gelebilir (kaynak).
Muayenede serviksten veya vajenden fundusun çıkmasıyla tanınır. Bazı durumlarda ultrasonografi de tanıda yardımcı olabilir. Abdominal muayenede fundusun normal yerinde palpe edilememesi önemli bulgudur.

İnversiyonun derecesine göre sınıflandırma:
- 1. derece: Fundus kısmen kaviteye doğru inverte olmuştur, serviksi geçmemiştir.
- 2. derece: Fundus serviksten dışarı çıkacak kadar inverte olmuştur.
- 3. derece: Fundus vajinadan dışarıya kadar inverte olmuştur.
- 4. derece: Uterus, serviks ve vajina dışarıya çıkacak derecede inverte olmuştur.

Obstetrik uterin inversiyon tedavisinin hızla yapılması önemlidir aksi halde ciddi kanama ve şok gibi komplikasyonlar gelişebilir. Eğer inversiyon anında plasenta halen ayrılmamışsa uterusun düzeltilmesinden önce elle ayrılması önerilmemektedir çünkü kanama riskini arttırmaktadır (kaynak 1, 2). Uterotonik ilaçların hemen kesilmesi önerilir aksi taktirde uterusun manuel olarak düzeltilmesi zor olacaktır. İlk denemede uterusu manuel düzeltme başarısız olursa uterusu gevşetici ajanlar verilerek tekrar manuel yerleştirme denenmesi önerilmektedir. Uterusun gevşemesi için tokolitik ajanlar, genel anestezi, nitrogliserin kullanılmaktadır (kaynak). Manuel olarak eski pozisyonuna getirilemeyen vakalarda vajinal ve abdominal yolla uygulanabilen operasyonlar vardır.
Uterus normal pozisyonuna yerleştirildikten sonra inversiyonun tekrarlamasını ve atoniyi engellemek için uterotonik ilaçlar başlanması önerilir. Bu amaçla oksitosin, misoprostol, dinoproston, metilergonovin gibi ajanlar kullanılır.