PELVİK ORGAN SARKMASI (SİSTOSEL, REKTOSEL...)

Pelvik Organ Sarkması
Normalde pelvisin (leğen kemiği) içinde bulunan idrar torbası (mesane), ince barsaklar, rektum (kalın barsak)  ve uterusun (rahim) vajene ve oradan dışarıya doğru sarkmasına pelvik organ sarkmaları denir.

Çok sayıda doğum yapmak, karın içi basıncını artıran hastalıklar (kronik öksürükle seyreden akciğer hastalıkları gibi), şişmanlık ve ileri yaş risk faktörleridir.

Ne gibi şikayetlere yol açabilir?
- İdrar kaçırma, tuvalete yetişememe
- İdrar yapamama
- İdrar torbasını tam boşaltamama, elle bastırarak boşaltma
- Büyük abdesti yapamama
- Büyük abdest yada gaz kaçırma
- Parmakla vajenden yardım ederek büyük abdest yapma
- İlişkide bulunamama yada sakınma
- İlişki sırasında ağrı
- İlişki memnuniyetinin azalması ve orgazm olamama
- İlişki sırasında idrar yada gaz kaçırma
- Vajende ağırlık, basınç ve ağrı hissetme
- Kuyruk sokumunda ve belde yatma ile geçen ağrı
- Vajinal akıntı ve kanama

Nedenleri:
- Gebelik ve doğum
- Menopoz
- Şişmanlık
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (astma, bronşit v.b)
- Kabızlık
- Ağır işlerde çalışma, ağırlık kaldırma
- Genetik faktörler
- Bağ dokusu zayıflığı
- Pelvik organlarla ilgili ameliyat geçirmiş olmak

Korunmak için:
Prolapsustan korunmak için öncelikle pelvis tabana zarar verecek faktörlerden uzak durulmalıdır. Şunlardan sakınılmalıdır: Şişmanlık, ağır iş yapma, ağır kaldırma, öksürük ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (sigara içilmemeli), kabızlık.

Mesane Sarkması (Sistosel)
Mesanenin vajina ön duvarından aşağı doğru fıtıklaşmasıdır. Özellikle doğum yapmış kadınların birçoğunda hafif derecede mesane sarkması mevcuttur ve herhangi bir yakınmaya yol açmıyorsa cerrahi gerektirmez. Belirgin mesane sarkmalarında vajina ön duvarında ele gelen kitle, kasık ağrısı, ilişki sırasında ağrı, idrar kaçırma ya da çok büyük olanlarında idrarı boşaltamama gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Klasik tedavi şekli ön duvardaki hasarlı bölümün direk tamir edildiği kolporafi anterior denen tekniktir. Son yıllarda uygulanmaya başlanan vajina ön duvarına meş olarak adlandırılan destekleyici bir materyal yerleştirilmesiyle oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır.

Makat Sarkması (Rektosel)
Makat bölgesinin (rektum) vajina arka duvarından fıtıklaşmasıdır. Arka vajinal duvarın destekleyici dokusunun zayıflaması ya da zedelenmesi sonucu oluşur. Rektum vajina arka duvar yüzeyi ile temas eder ki burada dışa doğru kabaran bir şişliğe yol açar. Mevcut şişlik ıkınma ile daha da belirgin hale gelir. Oluşan fıtıkta gaita birikmesi nedeniyle büyük abdest yaparken zorlanma ve kronik kabızlık görülebilir.
Belirgin yakınması olan olgularda tedavi cerrahidir. Arka duvardaki destekleyici dokunun tamiri olan kolporafi posterior en yaygın cerrahi uygulamadır. Destekleyici dokunun meş ile onarılması da son yıllarda tercih edilen teknikler arasına girmiştir.

Rahim Sarkması (Desensus Uteri, Prolapsus Uteri)
Rahmin tutucu ve asıcı bağlarının gevşemesi sonucu vajinadan aşağı doğru yer değiştirmesidir. Sarkma ilerledikçe vajina ön ve arka duvar destekleyici dokularında da yırtılma oluşur.
Hafif derecede sarkmalarda yakınma olmazken, belirgin sarkmalar alt karın bölgesinde basınç hissi, genital bölgede ağrı ve ağırlık hissi gibi belirtiler görülür.
Çocuk istemi olan olgularda rahim kuyruk sokumu kemiğine asılabilir. İleri evre olgularda ise tercih edilen cerrahi vajinal histerektomi’dir (rahmin vajinal yolla çıkarılması). Özellikle bu cerrahileri uygularken eşlik eden diğer defektlerin de onarılmasına özen gösterilir.
Genel durumu operayona izin vermeyen çok yaşlı ve düşkün hastalarda vajinal halkalar (pesser) uygulanarak rahmin sarkan bölümünün vajina içine gönderilmesi sağlanabilir.

Vajinal Güdük Sarkması
Rahim alınma operasyonu (histerektomi) geçirmiş olgularda vajina kubbesinin gevşemesiyle oluşur. Kubbe aşağıya doğru düşmeye başladıkça destek görevi gören dokuları yırtar ve neticede tüm vajina dışa doğru fıtıklaşır. Bu durumda vajinadaki en derin nokta, dışarıdaki en uç nokta olarak karşımıza çıkar. Tam sarkmalarda mesane ve makat sarkmaları da birlikte görülür.
Tedavi cerrahidir. Vajina kubbesini tutan bağlar karın boşluğundan yapılacak bir girişimle kuyruk sokumu kemiğine asılabileceği gibi (sakrokolpopeksi, ligamentopeksi), vajinal yolla uygulanan ‘Prolift Meş’ ler de etkin bir onarım sağlar.

Bağırsak Sarkması (Enterosel)Sıklıkla rahim ameliyatı geçirmiş olgularda görülür. Arka duvarın vajina kubbesine yakın bölümünde oluşan bir destek dokusu yırtılması nedeniyle bağırsaklar vajina arka duvar yüzeyiyle temas ederler.
Tedavi cerrahidir. Fıtıklaşma sonucu oluşan kese tamir edilip, bağırsaklar karın içine gönderilir ve zayıflamış kubbe güçlendirilir.