PELVİK İNFLAMATUAR HASTALIK (PID)

(RAHİM VE YUMURTALIK İLTİHABI)

Pelvik İnflamatuar Hastalık (PIH)
(Pevlic Inflamatory Disease) (PID)

PID en kısa tanımla kadında üst genital sistemin yani uterus (rahim), tüpler, overler (yumurtalıklar) ve bunların etrafındaki karın zarının (periton) enfeksiyonudur.

Uterusun iç tabakasında yani endometrium tabakasında olan enfeksiyonendometrit diye adlandırılır. Tüplerdeki enfeksiyon salpenjit diye adlandırılır. Periton yani karını kaplayan zardaki enfeksiyon da periton diye adlandırılır. PID bu enfeksiyonların bir tür kombinasyonudur.

PID nedenleri:
- Sıklıkla alt genital sistemden yani vajinadan yukarı çıkan mikrobik etkenler PID'ye neden olur. - Rahim içerisine yapılan küretaj, D/C, HSG (histerosalpingografi), IUI (aşılama) gibi müdahaleler de nadiren PID geçirilmesine sebep olabilir.
- Kan yoluyla yayılan bir enfeksiyon PID'ye neden olabilir.
- Barsaklara ait rektosigmoidit veya divertikülit gibi enfeksiyon hastalıkları da neden olabilir.

Doğurganlık çağındaki %10-15'i en az bir kere PID geçirir. En sık 15-25 yaş arasında görülür.
Olguların yarısına yakınından Neisseria gonorrhea ve Chlamydia trachomatis bakterileri sorumludur. Bunlar dışında Mycoplasma hominis, Ureaplasma urealyticum ve anaerobik bakteriler de etken olabilmekle beraber PID olgularının çoğunluğunda birden fazla mikrobik etken sorumludur.

Risk faktörleri:
- Cinsel yolla bulaşan hastalık varlığı
- Geçirilmiş PID öyküsü
- Erken yaşta cinsel aktiflik
- Seksüel partner sayısının fazlalığı
- Alkol kullanımı, sigara kullanımı
- Düşük sosyo-ekonomik düzey
- Yaşlı seksüel partner
- Menstruasyon sırasında cinsel ilişki
- Yakın zamanda RIA uygulaması
- Kondom kullanılmaması
- Bakteriyel vaginozis

Belirtiler:
Karın ağrısı, kasık ağrısı, vajinal akıntı, ilişki sırasında ağrı (disparoni), ateş, bel ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtiler olabilir.

Tanı:
Tanı musayene bulguları, ateş, vajinal veya servikal kültür, ultrason gibi yöntemlere dayanır.
Muayenede alt karında hassasiyet, serviks (rahim ağzı) hareketlerinde ağrı, vajende ve servikste pürülan akıntı saptanabilir. Ateş ve kanda beyaz küre (lökosit) yükselmesi, sedimentasyon ve CRP değerlerinde artış saptanabilir. Serviks (rahim ağzı) ve vajendeki akıntıdan yapılan kültürlerde üreme olabilir. Bazen ultrasonda özellikle abse varlığında tanıya yardımcı olabilir.

Ayırıcı tanı:
Ayırıcı tanıda dış gebelik, over kist rüptürü, torsiyon, endometriozis, dismenore (adetlerin ağrılı olması), apandisit, kolesistit, idrar yolu enfeksiyonları, karın içi ve pelvik abseler, divertikülit, gastroenterit gibi hastalıklar düşünülmelidir.

Tedavi:
Tedavi genellikle PID'ye neden olan mikrobik ajan gösterilmeden ampirik olarak verilir. Tedavide ağızdan veya dmar içine veya kas içine yapılan antibiyotikler kullanılır. Tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Hastanın cinsel partneri de muayene ve tedavi edilmelidir. Tedavi için antibiyotikler genellikle 14 gün kadar kullanılır.
PID'e eşlik eden bir abse varsa ameliyat da gerekebilir.

PID sonrası oluşabilecek komplikasyonlar:
- Tubo-ovarian abse (TOA)
- Yaygın peritonit
- Sepsis
- Fitz-Hugh Curtis Sendromu
- PID geçiren hastalarda infertilite (kısırlık) riski artar.
- PID geçiren hastalarda dış gebelik (ektopik gebelik) riski artar.
- PID geçiren hastalarda kronik pelvik ağrı 4 kat daha sık görülür.
- Pelvik ve karın içi yapışıklıklar oluşabilir.

PID'den korunmak için:
- Güvenli ve tek eşli bir cinsel hayat benimsenmelidir
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı dikkatli olmak gereklidir
- Prezervatif, diyafram gibi bariyer korunma yöntemleri cinsel yolla bulaşan hastalıklara ve PID'ye karşı koruma sağlar.
- Oral kontraseptif (doğum kontrol hapı) kullananlarda PID'ye daha az rastlanır


Fitz-Hugh-Curtis sendromu
PID gelişen hastaların % 1-10 da görülen karaciğer etrafında inflamasyon ve yapışıklarla karakterize durumdur. Karciğer bölgesinde ağrı ve hassasiyet gelişir. Akut kolesistik (safra kesesi iltihabı) ve pnomoni ile karışabilir.