HAMİLELİKTE (GEBELİKTE) RÖNTGEN ÇEKİLMESİNİN BEBEK ÜZERİNE ZARARLARI

Hamilelik döneminde röntgen çekilmesinin az sayıda ve düşük dozda oldukça bebek üzerine zararlı bir etkisi olamayacağı bildirilmektedir. Bunun için 5000 mrad sınırı vardır. Bu konu hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Aşağıda anlatılan riskler bu sınır aşıldığında ve çok yüksek dozlarda oluşabilecek risklerdir.

Hamileler üzerinde röntgen filmleri çekerek araştırmalar yapmak mümkün olamayacağı için bu riskler konusundaki bilgiler daha çok Japonya'ya atılan atom bombası ve Chernobyl faciası sonrası kurtulan insanların gözlemlerine dayanmaktadır.

Röntgen aşırı dozda bebek üzerinde ne tür zararlar oluşturabilir?
- Ölüm
- Çeşitli organlarda doğumsal anomaliler (özürler)
- Mikrosefali (Beynin küçük olması)
- Zeka geriliği
- Bebekte gelişme geriliği
- Genetik bozukluklar
- Kanser

Gebelik haftasına göre röntgen ışınlarının etkileri:
- Bu zararlı etkilerin oluşması maruz kalınan radyasyon ışınının dozuna ve çekim esnasında gebeliğin kaç haftalık olduğuna bağlıdır. Döllenmeden sonraki ilk 14 günde embriyonun radyasyona maruziyetinde "ya hep ya hiç" kuralı geçerlidir. Yani bu dönemde gebelik ya düşükle sonuçlanır, büyümeye devam etmez ya da hiçbir zarar görmeden gebelik devam eder; anomali, kanser, gelişme geriliği gibi riskler bu dönemdeki maruziyetle oluşmaz.
- Bundan sonraki gebeliğin 4-10 haftaları arası radyasyon, ilaç etkisi gibi zararlı etkenlerre en hassas olunan dönemdir. Bu dönemdeki maruziyet gelişme geriliği, organ anomalileri, mikrosefali, zeka geriliği gibi etkiler yaratabilir.
- 20-25 gebelik haftasından sonra bebek radyasyona daha dirençlidir.

Bazı araştırmalar anne karnında radyasyona (röntgen ışınlarına) maruz kalan çocuklarda ileriki yaşlarda lösemi benzeri kanserlerin görülme riski olduğunda artış olduğunu söylese de bu konu tartışmalıdır, çok net değildir. Örneğin Japonya'daki atom bombaları sonrasında anne karnında radyasyona maruz kalan çocuklarda kanser artışı görülmemiştir.

Atom bombası olaylarında anne karnında rasyasyona maruz kalan çocuklarda ileriki yaşlarda zeka geriliği ve mikrosefali (beynin küçük olması) bariz şekilde artmış olarak izlenmiştir. Bunun nedeni radyasyonun sinir dokusu gelişimini etkilemesidir. Zeka geriliği özellikle anne karnında 8-15 gebelik haftaları arasında radyasyona maruz kalanlarda izlenmiştir. 8. haftadan önce ve 25. haftadan sonra rasyasyona maruz kalanlarda şiddetli zeka geriliği izlenmemiştir (yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı).