OVARİAN REMNANT (KALINTI) SENDROMU

Ovaryan remnant sendromu (ORS) (over kalıntısı sendromu) tek veya çift taraflı salpingoooforektomi uygulanan hastalarda farkedilmeden bırakılan over dokusuna bağlı ilerleyen dönemde bazı semptom ve patolojilerin gelişmesidir. Hastanın her iki overinin ameliyatla alındığının bilinmesine rağmen siklik şekilde meydana gelen pelvik ağrı veya ovulasyon ile ilişkili diğer belirtiler, geride kalan over dokusundan gelişen kist veya malignite gibi patolojiler meydana gelebilir. Ooforektomi (veya histerektomi + bilateral salpingoooforektomi) esnasında infindibulopelvik ligmentin yeterince iskeletize edilememesi ve klempin yeterince laterale koyulamaması nedeniyle bir parça over dokusunun farkedilmeden geride kalması nedeniyle oluşur. Genellikle PID, endometriozis gibi batın içi yapışıklık olan ameliyatlarda meydana gelir. Laparoskopik veya açık ameliyatlardan sonra meydana gelebilir. Laparoskpik ooferektomi ameliyatlarının yaygınlaşması ile son dekatlarda ovaryan remnant sendromu insidansında artış olduğunu bildiren araştırmalar mevcuttur (kaynak).

Siklik ağrı, kronik pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı,  pelvik kitle, bilateral ooforektomiye rağmen menstrüasyon görülmesi gibi belirtiler olabilir. Tek taraflı ooforektomi yapılan hastalarda ooforektomi yapılan tarafta pelvik kitle saptanması da tanıda şüphe yaratabilir. Bilateral ooforektomi yapılan hastada FSH, östadiol düzeylerinin premenopozal düzeylerde olması ovarian remnant sendromunu düşündürür.

Bir vaka bildiriminde (laparoskopik ooforektomi) trokar giriş yerinde cilt altına over dokusu ekimi olduğu ve ameliyattan aylar sonra cilt altında kitle farkedilerek eksize edildiği bildirilmiştir (kaynak). Bu vakadaki otograft implantasyonun over dokusunun batın dışına çıkarılması esnasında olduğu ve over dokusunun pedikülü olmadan burada fonksiyonunu devam ettirebildiği bildirilmiştir. Diğer bir vaka bildiriminde mesane üzerine implante olan over dokusunın re-laparoskopi ile çıkarıldığı bildirilmiştir (kaynak).

Ovaryan doku kalıntısı nedeniyle planlanan ameliyattan önce klomifen sitrat uygulanmasını öneren çalışmalar vardır (kaynak). Bu sayede over dokusunun büyümesinin ve ameliyatta daha kolay bulunmasının sağlanabileceği belirtilmektedir. Kalıntı olan over dokusu açık veya laparoskopik (kapalı ameliyat) yöntemle bulunup çıkarılabilir (kaynak 1, 2). Kalıntı over dokusu barsak, üreter gibi farklı dokulara implante olabilir ve adezyonlar nedeniyle laparotomide bile bulunması her zaman kolay olmayabilir (kaynak).

Rezidüel over sendromu (ROS)
Ameliyatta overlerin istemli olarak alınmaması nedeniyle ileriki dönemde ovaryan patoloji gelişmesine rezidüel over sendromu denir, bu hastaların bir kısmında tekrar operasyon gerekebilmektedir. Genellikle ameliyattan yıllar sonra (kaynak) patoloji gelişmesine rağmen çok kısa süre sonra büyük boyutta patoloji izlenen vaka bildirimleri de mevcuttur (kaynak). Bir çaışmada rezidüel over sendromu insidansı %2.8 olarak bildirilmiştir (kaynak).