DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE KÜRTAJ YASALARI

Kürtaj dünyanın her ülkesinde eski yıllardan bu yana tartışılan ve çelişkilerle dolu bir konudur. Çünkü kürtaj (halk arasındaki yaygın tabiri ile bebek aldırma, çocuk aldırma) işlemi tıbbi, etik, dini, psikolojik, ekonomik gibi çok çeşitli faktörleri içeren bir işlemdir. Bu nedenle dünyada ülkeler arasında çok farklı kısıtlamalarla izin verilen veya yasaklanan bir işlemdir. Her ülke farklı durum ve koşullarda izin verilebileceği konusunda yasalar koymuştur, bazı ülkeler ise her ne durumda olursa oldun tamamen yasak olarak şekilde kanun yapmıştır. Ayrıca kürtajın gebeliğin kaçıncı haftasına kadar yapılabileceği konusunda da ülkeler arasında farklılıklar bulunmaktadır.
Dünyada gelişmekte olan ülkelerde genellikle kürtaj yasalarla kısıtlanmıştır, gelişmiş ülkelerde ise genellikle daha az kısıtlanmıştır ancak bu her zaman böyle değildir, istisnaları vardır. Buna rağmen kürtajı kısıtlayan ve kısıtlamayan ülkelerdeki kürtaj oranları araştırıldığında birbirine yakın oranlar bulunmuştur. Bu da kürtajın kısıtlandığı ülkelerde işlemin illegal ve güvenli olmayan yerlerde ve gizlice yapıldığını göstermektedir. Ülkelerdeki kürtaj oranalarını etkileyen en önemli faktörlerden birisi de o ülkede modern doğum kontrol yöntemlerinin uygulanabilirliğidir. Modern doğum kontrol yöntemlerinin bir ülkede yaygın, bilinçli ve kolay ulaşılabilir şekilde uygulanması o ülkedeki kürtaj gereksinimini büyük oranda azaltır. Bu da özellikle kürtajın yasaklandığı ülkelerde yapılan güvenli olmayan koşullarda, gizlice yapılan, anne ölümlerine neden olan kürtajların azalmasını sağlar.

Dünyada ülkeler kürtaj işlemini yasalaştırırken şu kriterleri göz önünde bulundurarak kısıtlama veya serbestleştirme getirmişlerdir:
- Kürtaj anne hayatını kurtarmak için yapılabilir mi? Gebeliğin devam etmesi bazı durumlarda anne hayatını tehlikeye sokabilmektedir.
- Kürtaj annenin fiziksel sağlığını korumak için yapılabilir mi? Gebeliğin devam etmesi annede var olan bazı hastalıkların daha fazla ilerlemesine neden olabilir.
- Kürtaj işlemi annenin psikolojik sağlığını korumak için yapılabilir mi? Anne sadece kensini psikolojik olarak kötü hissettiği için veya doğurursa psikolojisinin bozulacağını düşündüğü için bebeğini aldırabilir mi?
- Tecavüz veya ensest ilişki sonucu oluşan gebeliklerin kürtajla alınması gerekir mi, doğru mudur?
- Bebekte tespit edilen anomaliler (sakatlıklar) nedeniyle kürtaj yapılabilir mi? Hangi anomaliler için yapılabilir? Bebeğin anomalili bir şekilde de olsa doğabileceği ve hayatını devam ettirebileceği durumlarda kürtaj yapılabilir mi? Sadece bebeğin ölümüne sebep olabilecek anomalilerde kürtaj yapılabilir mi?
- Sosyoekonomik faktörler nedeniyle kürtaj yapılabilir mi? Ailenin fakirlik nedeniyle veya daha fazla çocuk istememeleri nedeniyle, çocuğa bakamayacaklarını düşünmeleri nedeniyle kürtaj yapılabilir mi?
- Yukarıdaki veya benzer hiçbir neden yokken sadece isteğe bağlı olarak kürtaj (bebek aldırma işlemi) yapılabilir mi?

Tartışılan başlıca konulardan birisi de yukarıdaki maddelerden her birindekürtajın kaçıncı haftaya kadar yapılabileceğidir. Kürtaj gebeliğin kaçıncı haftasına kadar yapılabilir? Bebek özürlü ise kaçıncı haftaya kadar kürtaj yapılabilir? Bebek kaçıncı haftadan sonra canlı sayılır? Bebek döllenme olduğu andan itibaren canlı sayılır o nedenle kürtaj yapmak her zaman bebeği öldürmek yani cinayet anlamına mı gelir? gibi sorular ve tartışmalar dünyanın her ülkesinde eski yıllardan beri vardır...

Aşağıdaki haritada Dünyadaki ülkelerde kürtajın hangi gerekçelerle yapılabileceği görülmektedir:
- Kırmızı: Her ne sebeple olursa olsun kürtajın yasak olduğu ülkeler
- Turuncu: Sadece annenin hayatı, fiziksel ve psikolojik sağlığı tehlikede ise yapılabilen ülkeler
- Kahvrengi: Turuncuda belirtilenlere ek olarak tecavüz durumunda da kürtaja izin veren ülkeler
- Sarı: Kahverengiye ek olarak bebekte belirli anomaliler varlığında da kürtaja izin veren ülkeler
- Yeşil: Yukarıdakilere ek olarak sosyoekonomik faktörler nedeniyle de kürtaja izin veren ülkeler
- Mavi: Yukarıdaki bütün nedenlerle kürtaj yapılabilen ve sadece anne isteğine bağlı olarak da kürtajın yasal olduğu ülkeler (Türkiye bu gurupta görünmektedir, 2012 Mayıs)

Kürtaj yasaları (Resmi büyütmek için üzerine tıklayın)

Türkiye'de kürtaj yasası:
Türkiye'de isteğe bağlı kürtaj (bebek aldırma, çocuk aldırma, istemli düşük) işlemi 1983 yılında çıkarılan kanunla 10. haftaya kadar yasal olarak mümkün kılınmıştır. Burada belirtilen 10 hafta sınırı sona det tarihinden başlayarak hesaplanmaktadır. 1983 yılına kadar isteğe bağlı kürtaj işlemi yasal olarak mümkün değildi. Ayrıca Türkiye'de anne hayatını, sağlığını tehlikeye atan faktörler varlığında, bebekte ciddi bazı anomaliler varlığında, bebekte down sendromu ve benzeri kromozomal bozukluklar varlığında kürtaj işlemi 10. haftadan sonra da mümkün olabilmektedir (tıbbi nedenlerle kürtaj). Bu konuda bir kurul (heyet) kararı gerekmektedir.

1983 yılında kabul edilen yasa:
RAHİM TAHLİYESİ VE STERİLİZASYON HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ VE DENETLENMESİNE İLİŞKİN TÜZÜK (Resmi Gazete Tarihi : 18/12/1983)